Tarih Kodlamanın Gıda Sektöründeki Önemi
Gıda sektöründe tüketici güvenini belirleyen en kritik bilgilerden biri, ürünün üzerinde yer alan üretim ve son kullanma tarihidir. Doğru ve okunabilir kodlama, yalnızca yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda marka güvenilirliğinin de temel unsurudur.
Ancak yanlış yapılan tarih kodlamaları, hem tüketicilerin sağlığını riske atabilir hem de üreticilere yüksek maliyetli geri çağırma süreçleri yaşatabilir. Bu nedenle tarih kodlamada yapılan hataları anlamak ve doğru çözümleri uygulamak, gıda üreticileri için hayati öneme sahiptir.
Tarih Kodlamada Sık Yapılan 5 Hata
1. Okunamayan veya Silinen Kodlar
Gıda ambalajları farklı malzemelerden üretilir: plastik, cam, metal, karton, esnek film… Yanlış mürekkep veya uygunsuz kodlama teknolojisi seçildiğinde kodlar birkaç gün içinde silinebilir ya da tarayıcılar tarafından okunamaz hale gelir.
Çözüm: Ambalaj yüzeyine uygun teknoloji seçilmelidir. Örneğin; cam ve metal ambalajlarda lazer markalama, plastik şişe ve esnek ambalajlarda ise uygun solvent bazlı inkjet mürekkepler tercih edilmelidir.
2. Yanlış Konumlandırma
Tarih kodlarının yanlış alanlara basılması, tüketicilerin bilgiyi kolayca görmesini engeller. Ayrıca barkodların üzerine ya da ambalaj katlama çizgilerine basılan tarih kodları, perakende zincirinde ciddi sorunlara yol açabilir.
Çözüm: Fotocell entegrasyonu ile her ambalajın doğru noktasına baskı yapılmalı, ambalaj tasarımında kodlama alanı özel olarak belirlenmelidir.
3. Kodlama Formatında Standart Eksikliği
Bazı üreticiler yalnızca “TETT” yazarken, bazıları “SKT” ya da yalnızca tarih bilgisini kullanır. Bu tutarsızlık, tüketicilerin ve denetim kurumlarının kafasını karıştırabilir.
Çözüm: Ulusal ve uluslararası standartlara uygun, net ve anlaşılır format kullanılmalıdır: Gün/Ay/Yıl veya ISO formatı (YYYY-AA-GG).
4. Hatalı Mürekkep veya Ton Seçimi
Özellikle koyu renkli ambalajlarda açık renkli mürekkep kullanılmadığında tarih bilgisi görünmez hale gelebilir. Kontrastın yetersiz olması, kodun işlevini tamamen ortadan kaldırır.
Çözüm: Yüzeye uygun yüksek kontrastlı mürekkepler tercih edilmeli, gerekirse beyaz pigmentli mürekkepler kullanılmalıdır. Lazer uygulamalarında ise parametre ayarlarıyla kontrast artırılmalıdır.
5. Yetersiz Kalite Kontrol
Üretim hattında kodlama cihazları çalışıyor olsa bile, kodların okunabilirliğini garanti altına alacak kalite kontrol sistemi bulunmadığında hatalı ürünler piyasaya sürülebilir.
Çözüm: Kamera tabanlı doğrulama sistemleriyle kodların her aşamada kontrol edilmesi sağlanmalıdır. Bu sayede hatalı baskılar anında tespit edilir ve üretim hattı durdurulmadan sorun çözülür.
Gıda Sektöründe Tarih Kodlama Teknolojileri
İnkjet Kodlama
- Yüksek hızlı üretim hatlarında esneklik sağlar.
- Farklı mürekkep seçenekleriyle çok çeşitli ambalajlara uygulanabilir.
- Düşük ilk yatırım maliyeti ile tercih edilir.
Lazer Markalama
- Kalıcı ve silinmez kodlama sunar.
- Hijyenik, sarfsız ve çevre dostu bir yöntemdir.
- Özellikle cam şişe, metal kutu ve yüksek raf ömrü olan ürünlerde idealdir.
Sektörel Uygulama Örnekleri
Süt ve Süt Ürünleri
Süt ambalajlarında nem ve düşük sıcaklık, mürekkebin tutunmasını zorlaştırır. Bu nedenle uygun solvent bazlı mürekkepler veya lazer teknolojisi tercih edilmelidir.
İçecek Sektörü
Cam ve PET şişelerde lazer markalama, okunabilirlik ve kalıcılığı garanti eder. Ayrıca yüksek hızdaki dolum hatlarına kolayca entegre olur.
Hazır Gıda
Esnek film ambalajlarda mürekkep seçimi kritik rol oynar. Hızlı kuruyan mürekkepler kullanılmadığında üretim hattında bulaşma sorunları yaşanabilir.
Kodlama Hızını ve Kalitesini Artıran İpuçları
- Ambalaj yüzeyine uygun mürekkep ve cihaz seçin.
- Encoder ve fotocell entegrasyonu ile hat hızına senkronizasyon sağlayın.
- Kod formatını net ve anlaşılır şekilde belirleyin.
- Kamera tabanlı kalite kontrol sistemleriyle %100 doğruluk sağlayın.
Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
1. Tarih kodlama için en dayanıklı yöntem hangisi?
Cam ve metal ambalajlarda lazer markalama en dayanıklı çözümdür. Plastik ve esnek ambalajlarda uygun solvent bazlı mürekkep ile inkjet tercih edilebilir.
2. Kodların silinmesi nasıl önlenir?
Ambalaj yüzeyine uygun mürekkep seçimi ve doğru parametre ayarı ile kodlar silinmez.
3. Tarih formatı zorunlu mu?
Evet. Türkiye’de ve birçok pazarda gün/ay/yıl formatı zorunludur. Ayrıca etiketlerde “SKT” veya “TETT” ibaresi yer almalıdır.
4. Kamera tabanlı kalite kontrol pahalı mı?
İlk yatırım maliyeti olsa da, hatalı ürünlerin geri çağırma maliyetine göre çok daha ekonomiktir.
Gıda ambalajlarında tarih kodlama, yalnızca yasal bir zorunluluk değil; tüketici güvenliği ve marka itibarı için kritik bir süreçtir. Yapılan hatalar, basit görünebilir ancak sonuçları ağır olabilir. Doğru teknoloji, uygun mürekkep ve güçlü kalite kontrol yöntemleriyle bu hataların önüne geçmek mümkündür.
Electrojet, gıda sektörüne özel inkjet ve lazer çözümleriyle üreticilerin doğru, kalıcı ve güvenilir tarih kodlaması yapmasına destek olmaktadır.
👉 Gıda sektörüne özel kodlama çözümleri hakkında daha fazla içerik için Electrojet Blog sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
